De derby’s en de rivaliteit tussen OLSA en FC Brakel
Voetbalwedstrijden tussen ploegen van éénzelfde dorp of stad spraken altijd tot de verbeelding. In Nederbrakel was dat niet anders. FC Nederbrakel zag het levenslicht in 1942. Tien jaar later, in 1952, werd voetbalploeg OLSA Nederbrakel opgericht. Begrijpelijkerwijze viel de oprichting van deze concurrerende ploeg niet in goede aarde bij de FC-entourage. Voor OLSA was aanvankelijk de rol weggelegd om vele jaren voetbal te spelen in de schaduw van grote en oudere broer FC. In het seizoen 1956-1957 zouden beide ploegen voor het eerst elkaars pad kruisen. Op 30 september 1956, vond te Nederbrakel de allereerste derby plaats op het FC-terrein aan de Koningsbronnen. Het werd een typische derbyresultaat (1-1). Deze eerste confrontatie zou het startsein worden voor een nog grotere jarenlange spanning en rivaliteit tussen de twee clubs. Er zouden 14 voetbalseizoenen komen waarin FC Brakel zijn dorpsgenoot OLSA in het wit van de ogen zou kijken. De 28 beladen dorpsderby’s zorgden steevast voor de nodige sfeer en animo. De opgeklopte spanning was duidelijk te snijden en werd wekenlang voorafgaandelijk aan de wedstrijd ten top gedreven via pittige discussies tussen de rivaliserende supporters. Tijdens en na het derbytreffen was dat niet anders. De sfeer tijdens de match was er dikwijls één waarbij de waanzin het gezond verstand versloeg. Zowel op als rond het veld ging het er hevig en hectisch aan toe. Van bij de aanvang van de derbywedstrijd werden dan ook al veel goede voetbalintenties de nek om gewrongen. De derby was dan ook een match waar de Belgische voetbalbond toch maar best een scheidsrechter met haar op zijn tanden op afstuurde. In het allerbeste geval was er dan nog niet veel overschot om de wedstrijd min of meer in goede banen te leiden.
In die tijd kende iedereen iedereen in het dorp. Dat was ook van toepassing op de spelers, op de trainers en op de bestuursleden van beide voetbalclubs. Het was de tijd dat je in Nederbrakel vóór de ene ploeg was en dat je tegen de andere was. Voor FC Brakel en zijn geestdriftig fanatiek publiek stond dan ook een deel van het seizoen in het teken van het treffen met OLSA. De derby mocht niet verloren worden. De eer om de beste ploeg van het dorp te zijn stond op het spel.
Kleedkamers en parking van FC Brakel (foto anno 2015).
De rivaliteit was zelfs zo groot dat de mensen uit de OLSA-entourage ooit met een doodskist aan het voetbalveld stonden om FC Brakel ten grave te dragen. In 1983 degradeerde FC Brakel uit de Eerste provinciale naar de Tweede provinciale. Men vond het toen opportuun om van FC Brakel een overlijdensbericht op te stellen. De spelers werden daarin karikaturaal voorgesteld. De tekst van het overlijdensbericht luidde als volgt :
“Het heeft de Heer behaagd tot zich te roepen in zijn hemels stadium de ziel van zijn trouwe dienaar FC Brakel. Sedert enkele maanden door een ongeneeslijke ziekte overvallen en na verscheidene heelkundige bewerkingen bij dokters van Lovendegem en Latem totaal bezweken in de Watermolenkliniek op 13 maart om 16.45 uur. De plechtige uitvaartdienst zal plaats hebben te Brakel na de repatriëring van het stoffelijk overschot uit de Watermolenkliniek. Samenkomst in de sporttempel aan het Lindeplein. Daarna bijzetting in de bierkelders Stella. De namis zal opgedragen worden door de rood-zwarte paters op 1 april 1983. Bid voor de ziel van o zo rood, o zo zwart”.
In de pers verschenen wel eens artikels over de rivaliteit tussen OLSA en FC Brakel. Een legendarische voetbalspeler van FC Brakel kreeg naar eigen zeggen destijds hopen geld aangeboden om slecht te spelen. Hij was echter zo trouw aan zijn club dat hij er zich niet liet aan vangen. In een ander persartikel liet een medestichter van OLSA Brakel, die op 200 honderd meter afstand woonde van het veld van FC Brakel, in een interview optekenen dat hij op het FC-veld nooit één voet had gezet. Hij moest nochtans enkel maar de straat oversteken. Verschillende echte FC-supporters vertikten het eveneens om een voet op het OLSA-terrein te zetten. Er zijn verhalen bekend van FC-supporters die het hele derbygebeuren op OLSA volgden vanuit de zolderdakvensters van de huizen uit de Wielendaalstraat en de Driehoekstraat. De winstpremie bij een wedstrijd van OLSA was vroeger een pint bier. Toen OLSA het echter moest opnemen tegen FC, beloofde de toenmalige pastoor aan elke OLSA speler 5 frank als er gewonnen werd. In een ander artikel beweerde een OLSA-bestuurslid dat hij gedurende zijn jarenlange OLSA-activiteiten werd gedreven door de rivaliteit met FC Brakel. In een wedstrijdverslag staat te lezen dat een OLSA-trainer veel liever buur FC Brakel klopte dan twee andere gewone wedstrijden te winnen. In nog een ander persbericht werd opgetekend dat derby’s met FC Brakel niet “normaal” waren. De wederzijdse rivaliteit op en rond het terrein was van een niet te beschrijven gehalte. Vrienden werden opeens vijanden, van nature uit kalme mensen traden tijdens de wedstrijd meer dan eens uit zichzelf van woede. Tijdens een derbywedstrijd diende een OLSA keeper zelfs eens uit zijn doel weg te vluchten toen een colafles op zijn deklat uiteenspatte. Toch dient er vermeld te worden dat in het clubblad van FC Brakel te lezen stond dat de supporters werden opgeroepen om hun club aan te moedigen in een geest van fair-play en verdraagzaamheid, niet alleen tegenover de eigen spelers, maar ook tegenover de scheidsrechters en de tegenpartij. Het voetbal zelf diende namelijk steeds de winnaar te zijn.
Materiaalbewaarplaats van FC Brakel : “de bidonville” (foto anno 2015).
Er waren niet alleen de derby’s tussen de fanionelftallen van FC Brakel en OLSA, ook de jeugdploegen van beide clubs troffen elkaar veelvuldig tussen de krijtlijnen. Deze kleine derby’s zorgden bij de jonge garde eveneens voor de nodige nervositeit, spanning en rivaliteit. De boodschap van de FC-jeugdtrainers was éénvoudig : de wedstrijd tegen OLSA moest absoluut gewonnen worden. Tijdens de week voorafgaand aan de derbywedstrijd werd het moreel dan ook nog eens opgekrikt met een speciaal trainingske. De meeste jeugdspelers van FC Brakel en OLSA zaten bovendien te Nederbrakel in dezelfde school, zelfs in dezelfde klas. Het zorgde allemaal voor extra elektriciteit in de lucht. Het voetbalgebeuren was op de speelplaats gespreksondewerp nummer één. In de tweede helft van de jaren zeventig was er in het lagere middelbaar zelfs een leraar die tijdens zijn lesuur op maandagmorgen de tijd nam om met elke leerling uit de klas een kort babbeltje te slaan over de gebeurtenissen van het voorbije weekend. Met de jeugdspelers van FC Brakel en OLSA ging dit vanzelfsprekend over het behaalde resultaat van zowel de eerste ploeg als van de jeugdploegen. De derbyresultaten werden speciaal onder de loep genomen. Andere leerlingen speelden in die tijd ook in ploegen van naburige dorpen. Deze ploegen waren eveneens ingedeeld in de jeugdreeks waar FC Brakel en OLSA in uitkwamen en zorgden voor bijkomende derby’s. Aan gespreksonderwerpen was er in dat “voetbal”lesuur dan ook geen gebrek…
In de vroege jaren zeventig had het eerste en tweede studiejaar van de lagere school St-Augustinus van de Broeders van Liefde een gezamelijke speelplaats, gelegen net achter de ingang van het schoolcomplex aan de Markt. Onder de middaguren veranderde die speelplaats in een voetbalveld. Het ene doel werd gevormd door de ingangsdeur van de toenmalige bibliotheek, het ander doel door de ingangsdeur van de eetzaal. Er werd gevoetbald met een klein balletje. Ook daar vonden al kleine derby’s plaats tussen FeeCee en OLSA. Op de speelplaats weerklonken slogans zoals “Viva FeeCee, den OLSA kan niet mee”. De in die tijd van dienst zijnde meesters waren er echter als de kippen bij om dat soort gezang zo snel mogelijk in de kiem te smoren. De tekst druiste immers in tegen de eigen school en tegen de Oudleerlingenbond waaruit OLSA was ontsproten.
De loketten aan de ingangsweg richting het terrein van FC Brakel (foto anno 2015).
De gekruide derby’s tussen de fanionelftallen van OLSA en FC Brakel werden steevast gekenmerkt door een ware volkstoeloop. In krantenartikels werd het verslag van de derbymatch veelal geopend met de vermelding dat er massale belangstelling was. Voor de voetballiefhebbers waren het de zondagen om reikhalzend naar uit te kijken, het waren te Nederbrakel de zondagen die de emoties in de supportersharten extra deden oplaaien en het bloed in de aderen wat sneller deed stromen. De kassier van FC Brakel telde ooit eens 3300 toeschouwers. Het bier vloeide rijkelijk uit de tapkranen van de FC-kantine en de verschillende supporterslokalen. De brouwer had alle moeite van de wereld om op tijd de nieuwe vaten bier aan te voeren. Ook voor de OLSA-kassier was de derby met FC Brakel de hoogdag van het seizoen. Spijtig genoeg kwam er een einde aan het legendarische derbyvoetbal tussen OLSA en FC Brakel. De voetbaloorlog van indertijd is anno 2018 al lang voorbij. Tijdens het seizoen 1982-1983 vonden de laatste derby’s plaats. Op 12 september 1982 trok FC Brakel naar de OLSA-grasmat achter den Toep en won er de spektakelrijke derby met 0-2. Het was de tweede en laatste keer dat FeeCee aldaar zijn opwachting maakte. De eerste derby achter den Toep vond plaats tijdens het seizoen 1980-1981 . FC Brakel, met een ploeg grootendeels samengesteld uit reserven, boekte toen op OLSA een 2-2 resultaat. De laatste derby dateert van 23 januari 1983. Achter de watermolen werd het toen 0-0. Daar waar de allereerste derby in 1956 eindigde op een gelijkspel (1-1), eindigde de laatste derby 37 jaar later ook op een gelijkspel (0-0).
FC Brakel : het terrein, de kantine en de tribune, vele jaren synoniem voor sfeer en gezelligheid.
(foto Flemisch Ardennes Groundhopping)
Na afloop van de derby in januari 1983 zal wel niemand gedacht hebben dat men er getuige was van het allerlaatste treffen tussen FC Brakel en OLSA. Dat jaar degradeerde FC Brakel naar de Tweede provinciale en zou nooit meer naar Eerste provinciale terugkeren. OLSA bleef er wel. Het zou in Brakel nooit meer worden als vroeger. Beide clubs en tevens heel voetbalminnend Brakel zouden nog vele jaren uitkijken naar een derby die er maar niet aankwam en er ook nooit meer zou komen. En wie had toen ooit gedacht dat FC Brakel vele jaren later zou ophouden te bestaan en dat OLSA de provinciale reeksen zou ontstijgen om hogerop te gaan spelen. Wie zoiets vroeger had durven beweren, had men onmiddellijk in een dwangbuis gestopt, zot verklaard en afgevoerd, aldus een tekst uit een krantenartikel.
Op 28 december 1986 kwam er op het terrein van FC Brakel een benefietwedstrijd tussen FC en OLSA ter nagedachtenis van de verongelukte FC-jeugdspeler Stefan Taildeman. Meer dan 1000 toeschouwers verzamelden zich rond het terrein om een zogezegde ouderwetse derby te bekijken die er eigenlijk al geen meer was. De meer dan 30 spelers maakten er een gezellige wedstrijd van waarbij de bitsige derbysfeer en stugge voetballerij van weleer, al lang tot een ver verleden leken te behoren. De 1-2 einduitslag in het voordeel van OLSA was niet eens meer van belang, de benefietwedstrijd voor de verongelukte Stefan Taildeman des te meer. De voetbalkrant PLUS zou er die dag in slagen beide ploegen en hun trainers op één en dezelfde foto te vereeuwigen, iets wat naar verluidt nooit eerder was gebeurd.
In de pionierstijd van het jeugdvoetbal was FC Nederbrakel helemaal alleen in de streek om de jeugd aan zijn voetbaltrekken te laten komen. Van alle randgemeenten zakte men af om bij de club te komen voetballen of zelfs te leren voetballen. Rond 1972 telde FC Brakel 280 spelers in zijn rangen. In de jaren zeventig had FC Brakel al een relatief moderne voetbalinstallatie. De club beschikte over een schitterend onderhouden hoofdplein met een moderne kantine, een tribune en verschillende kleedkamers uitgerust met douches, een tweede heel degelijk terrein voor de jeugd en nog een bijkomend kleiner oefenplein. In die tijd was dat bij veel clubs nog helemaal anders. Dorpsconcurrent OLSA bijvoorbeeld speelde toen in de Driehoekstraat op een terrein dat bij wintertijd in een blubberveld veranderde en waarin je tot over je enkels wegzakte. De OLSA-jeugdploegen haspelden hun wedstrijden af op een zwaar en modderig veld in de Molenhoekstraat. Een koestal deed aldaar dienst als kleedkamer. Na de match waste men er zich in een kom water.
Ingangsdeur van de kantine van FC Brakel, waarvan “CLUBHUIS FC” werd verwijderd
(foto anno 2015).
Met de opkomst van de kleinere clubs in de omgeving zou het jeugdspelerspotentieel van FC Brakel echter langzaam uitgedund worden. Toch zou de club vele jaren in alle jeugdcategorieën vertegenwoordigd blijven. Nadat het met de club zowel sportief als financieel minder goed begon te vlotten zou ook de jeugdwerking langzaam afbrokkelen.
In 2005 ontstond er verrassend een nauwe samenwerking tussen de jeugdploegen van eerste provincialer OLSA en derde provincialer FC Brakel. Dit gezamenlijk project ter bevordering van de verdere ontwikkeling van het Brakels jeugdvoetbal werd in vroegere jaren onmogelijk geacht. Beide clubs waren immers jarenlang aartsvijanden van elkaar geweest. Het seizoen vóór de jeugdsamenwerking was er al een beperkte band tussen beide clubs ontstaan nadat FC Brakel geconfronteerd werd met een spelerstekort. Verschillende OLSA-spelers gingen toen voor FC Brakel spelen. De Brakelse jeugdwerking groepeerde 16 jeugdploegen waarvan 13 van OLSA en 3 van FC Brakel. De drie ploegen die FC Brakel voor zijn rekening nam waren twee duiveltjesploegen en één knapenploeg. Enige tijd later zou FC Brakel zijn jeugdwerking volledig moeten opgeven.
Op het moment van de jeugdsamenwerking rees eens te meer de vraag of er ook een fusie tussen de eerste elftallen van OLSA en FC Brakel op til was. In het verleden deden immers reeds verschillende keren fusiegeruchten de ronde. Niets was echter minder waar. OLSA was door de jaren heen uitgegroeid tot een erg dynamische club, terwijl FC Brakel op alle vlakken verzwakt en noodlijdend was en ook niet meer bij machte was om een rol van betekenis te spelen. Ooit waren de rollen in het Brakelse echter omgekeerd en zwaaide FC Brakel gedurende vele jaren de plak. Het was in die tijd dat naar het schijnt de eerste stappen ondernomen werden om te zien of een fusie tussen beide clubs tot de mogelijkheden behoorde. Volgens een erg dynamisch overleden FC-bestuurslid, kwam het bestuur van FC Brakel, toen nog FC Nederbrakel, met zijn volledige boekhouding van inkomsten en uitgaven op een geheime plaats rond de tafel zitten met een OLSA-delegatie. OLSA verscheen echter verrassend op de afspraak zonder enig document of cijfermateriaal en bracht te berde dat het bijhouden van een boekhouding hun onbekend was. Het betekende meteen het einde van de ontmoeting… Een fusie was door de onderlinge rivaliteit ook geen gemakkelijke opdracht. Elkeen van de bestuursleden was erg nauw betrokken bij zijn club en zag het dan ook meer dan waarschijnlijk niet gebeuren dat er samengegaan zou worden met een andere voetbalvereniging, laat staan met de dorpsrivaal. Veelal moest bij een fusie één van de twee clubs zijn veld verlaten. Dan moest er echt nog wel heel wat water naar zee vloeien. Een fusie tussen OLSA en FC Brakel kwam er dan ook nooit.
Het verwilderde B-plein en klein oefenterrein van FC Brakel (foto anno 2015).
De uitslagen van de 28 derbywedstrijden, waarvan FC Brakel 13 keer won, 6 keer verloor en 9 keer gelijkspeelde :
